مدير گروه‌ علوم زيستي مركز ملي اقيانوس‌شناسي با اشاره به آغاز آناليز انگشت نگاري شانه دار مهاجم خزر براي شناسايي دقيق و مقابله اصولي با آن نسبت به خطرات شكوفايي جلبك‌هاي سمي در آب‌هاي خزر در پي افزايش جمعيت گونه مهاجم و انباشت بقاياي آن كه مي‌تواند به مرگ گسترده آبزيان اين منطقه منجر شود، هشدار و بر ضرورت كنترل مداوم شرايط منطقه و تدوين پروتكلي عمومي براي پيشگيري از مشكلات احتمالي هشدار داد.

دكتر پيمان اقتصادي، مجري طرح انگشت نگاري ژنتيكي شانه‌دارمهاجم خزر در گفت‌وگو با ايسنا، با اشاره به اين‌كه گونه شانه دار مهاجم درياي خزر (Mnemiopsis Leidyi)، طي سال‌هاي اخير با كاهش ذخاير ماهيان كيلكا، زيان كلاني را به صنعت شيلات منطقه وارد كرده است، اظهار كرد: رقم خسارت‌هاي وارد شده در سطح منطقه حدود 250 ميليون دلار است كه براي منطقه ما حدود 107 ميليون تومان برآورد شده است اما گاهي اين ارقام گمراه كننده بوده زيرا مطمئنا خسارتي كه به اكوسيستم درياي خزر وارد شده، خيلي بيشتر از اين ارقام باشد.

وي افزود: شانه دارمهاجم به حدي اكوسيستم خزر را تحت تاثير قرار داده است كه نگراني‌هاي جدي از جهت به هم ريختگي وضع زيست گونه‌هاي در معرض خطر و داراي ارزش اقتصادي بالا از جمله ماهي خاويار ايجاد شده است.

مديرگروه علوم زيستي مركز ملي اقيانوس شناسي، با اشاره به بررسي‌هاي صورت گرفته توسط مركز تحقيقات شيلات در اين زمينه تصريح كرد: اين مركز سناريوهاي مختلف مقابله با اين گونه مهاجم را مورد بررسي قرار داده و نتايج حاكي از آن است كه يك گونه شکارگر شانه دار مهاجم موسوم به Beroe ovata مي‌تواند اين شانه‌دار را از بين ببرد.

وي ادامه داد: با توجه به خصوصيات منحصر به فرد شانه دار «منميوپسيس ليدي» مبني بر تطابق با درجه شوري درياي خزر (12) و عدم تطابق گونه شكارگر شانه دار با اين شوري و عدم موافقت كشورهاي حاشيه خزر با ورود اين جاندار به دريا در نهايت ايده انتقال و تكثير گونه شكارگر براي مقابله با شانه‌دار مهاجم با شكست مواجهه شد.

دكتر اقتصادي با بيان اين كه شناسايي زيستگاه اصلي شانه‌دار مهاجم يكي ديگر راهكارهاي مقابله با آن است، اضافه كرد: تاكنون تصور بر اين بود كه زيستگاه اصلي اين شانه‌دار منطقه آمريكاي مركزي است اما نمونه‌برداري‌هايي از نقاط مختلف از جمله درياي سياه، مديترانه و ... انجام شد تا با انگشت‌نگاري و بررسي تفاوت‌هاي ژنتيكي گونه‌هاي مختلف، ماهيت اصلي شانه‌دار مهاجم خزر مشخص شود.

وي با بيان اين كه طرح پژوهشي با همكاري موسسه تحقيقات درياچه‌هاي بزرگ در كانادا تعريف شد تا حساسيت كشورهاي حاشيه خزر نسبت به نتايج تحقيقات با همكاري يك موسسه خارجي كمتر شود، اظهار كرد: در حال حاضر مشغول آناليز داده‌هاي جمعيتي هستيم تا به ريشه جاندار پي ببريم كه اين نمونه برداري ها از درياي خزر شمالي و جنوبي گرفته تا درياي آزوف، سياه و غيره انجام شده است و اميدواريم تا نيمه‌هاي زمستان مسير و منبع تهاجم زيستي را پيدا كنيم.

مجري طرح انگشت نگاري ژنتيكي شانه‌دارمهاجم خزر در ادامه با اشاره به اين كه با ورود شانه‌دار مهاجم بسياري از كشتي‌هاي صيد كيلكا در شمال بيكار شده و صيد كيليكا تا حدود يك ششم ركورد توليد كاهش يافته است به ايسنا گفت: در نهايت تعادل پلانگتون‌ها در درياچه خزر مختل شده كه اين موضوع موجب تغييرات عمده در اكوسيستم درياچه شده است.

وي تصريح كرد: تا قبل از اين موضوع، هيچ وقت شكوفايي جلبكها را در درياچه خزر نديده بوديم در صورتي كه در تابستان دو سال گذشته شانه دار «منميوپسيس ليدي» به حد قابل توجهي رسيد و ناگهان در نيمه‌هاي شهريور ماه بر اثر افت دما اين جاندار كشته و مواد مغذي آنها در آب رها شد كه در نهايت لكه بزرگ شكوفايي جلبكي در نزديكي بندر انزلي ديده شد. همچنين اين لكه جبلك به سمت شهرستان نور حركت كرد كه براي اولين بار اين لكه بزرگ جلبك ها ديده مي‌شد.

مدير گروه علوم زيستي مركز اقيانوس شناسي ادامه داد: اين جلبك‌ها جزو جلبك‌هاي نوليلاريا و از دسته جلبكهاي سمي هستند و پس از اتمام مواد مغذي حاصل از مرگ شانه‌دار مهاجم، جلبك‌ها شروع به مردن مي‌كنند در نتيجه سم در محيط آزاد شده و وارد بدن ماهيان مي‌شود كه چه از طريق خوردن ماهي و چه با شنا در دريا - با توجه به قدرت جذب پوستي آنها - وارد بدن انسان مي‌شوند.

وي توصيه كرد: بايد هشدارهاي عمومي داده شده تا در اين قبيل مناطق شنا كاهش يابد و ماهي‌هايي كه توسط صيادان صيد مي‌شود مورد بازرسي قرار گيرد. اين پديده گاهي در جنوب كشور هم مشاهده مي‌شد، بنابراين مسوولان بايد پروتكل عمومي و يا بودجه‌هايي براي جلوگيري از اين موضوع اختصاص دهند زيرا منطقه را هم از حيث غذا و هم به لحاظ توريست مورد تهديد قرار مي‌دهد